พระวรสารของนักบุญมัทธิวประจำวันอาทิตย์นี้ เนื้อความก็ต่อเนื่องมาจากพระวรสารที่เราได้ฟังมาสองอาทิตย์แล้ว ยังอยู่ในหมวดคำเทศนาบนภูเขาของพระเยซูเจ้านั่นเอง ในอาทิตย์นี้พระเยซูเจ้าทรงต้องการให้ประชาชนเข้าใจว่า พระองค์มิได้มาเพื่อลบล้างบทบัญญัติต่างๆ ที่ถือกันมาในพันธสัญญาเดิม ที่ยอมรับกันว่าเป็นกฎของโมเสส แต่พระองค์จะทรงปรับปรุงให้มีความสมบูรณ์มากขึ้น ไม่ถือตามตัวอักษร แต่ถือโดยจิตตารมณ์เพื่อความครบสมบูรณ์มากขึ้น นักบุญมัทธิวต้องการชี้ให้เห็นว่าพระเยซูเจ้าทรงเป็นโมเสสคนใหม่ ที่มีอำนาจเหนือกว่าโมเสสในพันธสัญญาเดิม

มีเรื่องน่าสนใจว่า นักบุญมัทธิวผู้นิพนธ์พระวรสารนี้อาจจะเป็นธรรมาจารย์มาก่อน เราลองมาพิจารณาในรายละเอียดเกี่ยวกับท่านดีกว่า เพราะจะทำให้เราเข้าใจพระวรสารที่ท่านนิพนธ์ขึ้นมามากขึ้น

นักบุญมัทธิว เป็นชาวยิวที่กลับใจมาเป็นศิษย์ติดตามพระเยซูเจ้า ท่านเขียนพระวรสารราวปี ค.ศ. 80 ขณะที่กำลังอาศัยอยู่ในเขตดินแดนซีเรีย จุดประสงค์ในการเขียนพระวรสารคือเขียนเพื่อชาวยิวที่กลับใจมาเป็นคริสตชน ท่านจึงมักอ้างข้อความจากพระคัมภีร์ภาคพันธสัญญาเดิม เพราะชาวยิวจะรู้จักเป็นอย่างดี และจะบอกต่อไปว่า พระเยซูเจ้าทรงเป็นผู้ที่ทำให้คำพยากรณ์ หรือคำทำนายต่างๆ เหล่านั้นสำเร็จไป

แต่ในขณะที่เขียนพระวรสาร ก็มีผู้ที่กลับใจมาเป็นคริสตชนไม่เพียงเฉพาะชาวยิว แต่ยังมีคนต่างศาสนาอีกด้วย นั่นหมายความว่า พวกที่เป็นชาวยิวก็จะเคารพกฎหมายของโมเสส ส่วนพวกที่เป็นคนต่างศาสนาก็จะถือธรรมประเพณีของตน ท่านก็พยายามให้ทั้งสองกลุ่มรวมตัวกัน ในห้วงเวลานั้นใครก็ตามที่เป็นคริสตชน ต้องเผชิญหน้ากับการถูกตำหนิอย่างรุนแรงจากหัวหน้าพวกยิว พวกเขากล่าวหาว่า คำสอนของพระเยซูเจ้าทำลายสิ่งที่รุ่งเรืองในกฎของศาสนายิว

ในปี ค.ศ. 85 มีบทสวดหนึ่งในศาลาธรรมเป็นการสาปแช่งอย่างเป็นทางการถึงทุกคน(โดยเฉพาะชาวยิว)ที่เป็นคริสตชน ที่ไปเชื่อว่าพระเยซูเป็นพระเมสสิยาห์ และพวกยิวที่ไปเป็นคริสตชนจะถูกขับไล่ออกจากศาลาธรรม และเบื้องหลังของการขับไล่นี้ เกิดจากการยุยงของพวกฟาริสี

มีข้อสันนิษฐานว่านักบุญมัทธิวอาจจะเป็นธรรมาจารย์มาก่อน เพราะท่านค่อนข้างให้ความเคารพต่อกฎหมาย และให้ความเคารพต่ออำนาจของพวกธรรมาจารย์และฟาริสีอีกด้วย ลองสังเกตข้อความที่ท่านเขียนในพระวรสารบางตอน ดังนี้

“พวกธรรมาจารย์และชาวฟาริสีนั่งบนธรรมาสน์ของโมเสส ถ้าเขาสั่งสอนเรื่องใด ท่านจงปฏิบัติตามเถิด” (มธ 23 : 2-3)

แต่ท่านก็เป็นศัตรูอย่างเปิดเผยกับพวกที่ต่อต้านพระเยซูเจ้า

“วิบัติจงเกิดแก่ท่านธรรมาจารย์และฟาริสีหน้าซื่อใจคด ท่านเดินทางข้ามน้ำข้ามทะเลเพื่อทำให้คนเพียงคนเดียวกลับใจ เมื่อเขากลับใจแล้ว ท่านก็ทำให้เขาสมควรจะไปนรกมากกว่าท่านสองเท่า” (มธ 23 : 15 ff)

และนักบุญมัทธิวอาจจะเขียนถึงตนเองในพระวรสารตอนหนึ่งของท่านที่บอกว่า

“พระองค์ตรัสว่า ดังนั้น ธรรมาจารย์ทุกคนที่มาเป็นศิษย์แห่งอาณาจักรสวรรค์ ก็เหมือนกับเจ้าบ้านที่นำทั้งของใหม่และของเก่าออกจากคลังของตน” (มธ 13:52)

ดังนั้น จะเห็นได้ชัดเจนในพระวรสารของนักบุญมัทธิว ท่านต้องการแสดงให้เห็นว่า พระเยซูเจ้ามิได้เสด็จมาเพื่อลบล้างธรรมบัญญัติหรือคำสอนของบรรดาประกาศก แต่ทรงมาทำให้ครบสมบูรณ์ต่างหาก นักบุญมัทธิวแสดงให้เราเห็นความต่อเนื่องกับธรรมเนียมโบราณ โดยใช้สำนวนโวหารว่า

“ท่านได้ยินคำกล่าวแก่คนโบราณว่า อย่าฆ่าคน ผู้ใดฆ่าคนจะต้องขึ้นศาล แต่เรากล่าวแก่ท่านว่า ทุกคนที่โกรธเคืองพี่น้องจะต้องขึ้นศาล…”

“ท่านได้ยินคำกล่าวที่ว่า อย่าล่วงประเวณี แต่เรากล่าวแก่ท่านทั้งหลายว่า ผู้ใดมองหญิงด้วยความใคร่ ก็ได้ล่วงประเวณีกับนางในใจแล้ว…”
ฯลฯ

กล่าวคือ นอกจากพระเยซูเจ้าได้ทรงสอนให้เคารพกฎหมาย แต่ทรงเพิ่มความหมายให้กว้างไกลไปกว่านั้น โดยสรุปแล้วนักบุญมัทธิวต้องการยืนยันว่า อำนาจของพระเยซูเจ้า ยิ่งใหญ่กว่าอำนาจของโมเสส

ขอแทรกเกร็ดความรู้เกี่ยวกับกฎเกณฑ์ของโมเสสที่บันทึกไว้ในศตวรรษที่ 3 พวกรับบีบอกว่า โมเสสได้ให้ข้อห้ามไว้ 365 ข้อ และบอกให้ทำอีก 248 ข้อ จะเห็นว่ามีข้อห้ามมากมายก่ายกอง ยากที่จะถือตามได้หมด ลองดูตัวอย่างเรื่องนี้นะครับ

เรื่องมีอยู่ว่า ครั้งหนึ่ง ขณะที่คุณพ่อมิชชันนารีคนหนึ่งกำลังอธิบายคำสอนคริสตังจากง่ายไปหายากให้หัวหน้าชนเผ่าคนหนึ่งฟัง มิชชันนารีเน้นเรื่อง “ห้ามทำโน่น นี่ นั่น” มากกว่าจะบอกว่า อะไรทำได้บ้าง หัวหน้าชนเผ่าผู้นั้นสงสัยหลายเรื่อง จึงถามคุณพ่อมิชชันนารีผู้นั้นว่า – “คุณพ่อหมายความว่า ผมต้องไม่รับเอาภรรยาของเพื่อนบ้าน มาเป็นภรรยาของผมใช่ไหม” – “ถูกต้อง”

– “และต้องไม่ไปลักขโมยแกะ หรือฝูงสัตว์ของคนอื่นใช่ไหม” – “ใช่แล้ว”

– “และต้องไม่ฆ่าฟันคู่แข่งหรือหัวหน้าเผ่าอื่นๆ” – มิชชันนารีพยักหน้า

– “ถ้าอย่างนั้น…(หัวหน้าเผ่านิ่งคิดอยู่ชั่วครู่) ผมคงจะเป็นคริสตชนที่ดีได้เลย เพราะผมแก่มากแล้ว แก่เกินที่จะไปทำสิ่งต่างๆเหล่านี้”

เรื่องนี้สอนว่า บ่อยๆที่เราลดคุณค่าของการเป็นคริสตชนด้วยการร่ายยาวรายชื่อสิ่งที่ห้ามกระทำ จนลืมว่าแก่นแท้ของความเป็นคริสตชนอยู่ที่จิตตารมณ์ที่อยู่เบื้องหลังของกฎหมายต่างหาก